عروسک نوزاد در سیستان ( پوتَک ) :

پوتک واژه ای سیستانی به معنای نوزاد متولد شده، عروسکی مثالی است که زنان نازا با ساختن و نگهداری از آن و سپس نذر کرد، شانس باردار شدن می یابند؛ همچنین مردم برای آن جان قائل اند و مانند کودکی زنده از او مواظبت می کنند.

توچان و وسایل قنداق ِ آن شامل سارُق ( قنداق ) ، بندُک ، کهنه ، کلاه

در بسیاری از روستاهای سیستان زنانی که صاحب فرزند نمی شوند برای آرامش خاطر خود عروسک پوتک می سازند ، چندی او را نگه داشته و آرزوهای خود را با او مطرح می کند. سپس آن را به زیارتگاه برده و نذر آنجا می کنند (یعنی به آنجا هدیه می کنند) تا به شفاعت امام زاده خداوند متعال به او فرزندی عطا نماید. 

همچنین مادرانی که نوزاد دارند پوتکی ساخته و در بالای گهواه کودک نصب می کنند تا کودک با او سرگرم شود و مادر بهتر بتواند به کارهایش برسد. .......

 توچان / عروسک قنداق شده ... روی بَندُک چاقوی کوچک تاشو سنجاق شده است

 چاقوی ِ تاشوی کوچک روی ِ بندک ِ نوزاد

سارُق ( قنداق )

سارُق ( قنداق ) ، بندُک ، کهنه ، کلاه

متکا و زیرانداز ِ توچان

کلاه ِ گوشَک دار

* لحظه ای که نوزاد در سارق بسته می شود، یک چاقوی کوچک و زیبا که احیانا از فرزند قبلی بوده قنداق نوزاد بعدی را زینت داده و به آن آویز می شده است. سیستانیان عقیده دارند که آل از آهن می ترسد و کسانی که با آهن سر و کار دارند، از نیروی مافوق طبیعت برخوردارند. { همچنین سیستانی ها معتقدند با قرار دادن چاقو کنار ِ نوزاد ، از ترسیدن و از خواب پریدن نوزاد جلوگیری می شود . در گذشته مرسوم بوده در ششمین شب ِ تولد نوزاد که به شب ِ خیر مرسوم است ، علاوه کارد ، سوزن نیز جلوی ِ بَندُک ِ نوزاد وصل می شد ، آن شب تا صبح اهالی منزل روی ِ سر نوزاد بیدار می نشستند تا مانع از آسیب نیروهای ِ پلید به نوزاد شوند . همچینی در این شب ، دیگ ِ سیاهی را به صورت وارونه جلوی در منزل قرار می دادند و مقداری مدفوع خشک شده ی سگ را برای دور کردن نیروهای ِ شر و اهریمنی از نوزاد در حیاط ِ خانه ، آتش می زدند.

نکته ی جالب تر این که در  افسانه های سیستان ، انسان ِ حیوان نمایی به نام ِ بزلنگی که نیمی انسان و نیمی بز است نیز در صورت همراه داشتن چاقو شی ِ نوک تیز از آسیب زدن به انسان خودداری می کند. }

 منبع : نقل از سایت سرای فرهنگ و هنر سیستان

 گلستانه، مزار. سور و سوگ در سیستان. مشهد: عروج اندیشه، 1388. ص 41- 42.

عظیم پور، پوپک. ف‍ره‍ن‍گ‌ ع‍روس‍ک‌ه‍ا و ن‍م‍ای‍ش‌ه‍ای‌ ع‍روس‍ک‍ی‌ آی‍ی‍ن‍ی‌ و س‍ن‍ت‍ی‌ ای‍ران‌. ت‍ه‍ران‌: ن‍م‍ای‍ش‌،۱۳۸۹ . ص 495.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: